ကမာၻသိပၸံအေႀကာင္း-(၁)

ကမာၻသစ္ ၿဂိဳဟ္သစ္ ရွာေဖြသူမ်ား

ဓာတ္ပံု NASA

NASA's Kepler mission has discovered the first Earth-size planets orbiting a sun-like star outside our solar system. The planets, called Kepler-20e and Kepler-20f, are too close to their star to be in the so-called habitable zone where liquid water could exist on a planet's surface, but they are the smallest exoplanets ever confirmed around a star like our sun.

ဒီတပတ္ေတာ့ သိပၸံပညာရွင္ေတြ  ရွာေဖြေနၾကတဲ့ ကမာၻသစ္ ၿဂိဳဟ္သစ္ေတြ အေၾကာင္း Illinois ျပည္နယ္ Spoon River ေကာလိပ္က နကၡတၱေဗဒပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ၀င္းသာေထြးက ေျပာျပေပးမွာပါ။

"ပထမေတာ့ ေနမိသားစုထဲမွာ ၿဂိဳဟ္ ၉လံုး အျပင္ တျခားၿဂိဳဟ္မ်ား ရွိမလားလို႔ ရွာပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ ၿဂိဳဟ္သိမ္ၿဂိဳဟ္မႊားေလးေတြ ေနမိသားစုထဲမွာ ေတြ႔ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လို႔ ေနမိသားစု အျပင္ဘက္မွာ လူေတြေနႏိုင္မလား သက္ရွိသတၱ၀ါေတြ ရွင္သန္ ေနထိုင္ႏိုင္မလား ဆိုတဲ့ ေနရာေတြကိုလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရွာၾကတယ္"

ဒီအာကာသပညာရွင္ေတြ လိုက္ရွာေနတာက လူေတြ ေနထိုင္ႏိုင္ေလာက္တဲ့ အေနထားရွိတဲ့ ၿဂိဳဟ္ေတြကို ရွာတာေပါ့ေနာ္

"လူေတြထက္ သက္ရွိေတြ ရွင္သန္ ေနထိုင္ႏို္င္တဲ့ နယ္ပယ္ထဲမွာ ရွိမယ့္ ၿဂိဳဟ္ေတြကို ရွာတာပါ။ အဓိက အားျဖင့္ေတာ့ အပူရွိန္ေပါ့။ ေနနဲ႔ သိပ္နီးတယ္ ဆိုရင္လည္း ပူလြန္းအားႀကီးတယ္။ သိပ္ေ၀းရင္လည္း  ေအးလြန္းအားႀကီးတယ္။ ဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကမာၻနဲ႔ ခပ္ဆင္ဆင္တူတဲ့ အပူခ်ိန္ရွိတဲ့ ေနရာကို ရွာတာေပါ့။ ကမာၻကေတာ့ ၇၀- ၈၀ ဒီဂရီ ဖါရင္ဟိုက္ ဒါမွမဟုတ္ရင္လည္း  ၂၃- ၂၅ ဒီဂရီ Celcius ေပါ့။ ဒီေနရာေတြ မွာက အပူရွိန္အားျဖင့္ကလည္း သင့္ေတာ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ေလထုကလည္း ရွိေနရမယ္။ ေနာက္ ေရကလည္း ရွိေနရမယ္ဆိုတဲ့ ေနရာမ်ိဳးကို ရွာရမွာပါ"

အဲဒီလိုေနရာမ်ိဳး ဘယ္ႏွစ္ခုေလာက္ အခုေလာေလာဆယ္မွာ ေတြ႔ထားၿပီလဲ

"ေလာေလာဆယ္ အားျဖင့္ေတာ့ နာဆာ NASA ကေတြ႔ထားတာ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ၿဂိဳဟ္ ၂၆ လံုးရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကမာၻနဲ႔ အဆင္တူဆံုး ကေတာ့ ကက္ပလာ ၂၂  သူက ကမာၻနဲ႔ ေတာ္ေတာ့္ကို တူူတယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ေကာက္ခ်က္ ခ်ထားပါတယ္။ ဥေရာပကေတာ့ ၂ခု ေတြ႔ထားတယ္။  ဥေရာပ ေတာင္ပိုင္းမွာ ရွိတဲ့အဖြဲ႔က ၃.၆ မီတာရွိတဲ့ မွန္ေျပာင္းႀကီးကို ခ်ီလီႏိုင္ငံ လာဆီးလားၿမိဳ႕  La Silla  ေတာင္ေပၚ တင္ထားပါတယ္။ သူက က်ေတာ့ နဂါးေငြ႔တန္း အထဲထဲမွာ ရွိေနတဲ့ ၾကယ္စုေတြကို ေလ့လာေနပါတယ္။ ဒီၾကယ္စုေတြထဲမွာ အမ်ားဆံုး ရွိေနတာက red dwarf လို႔ေခၚတဲ့ ေနအေသး ဆံုးေလးေတြေပါ့။ အဲဒါေတြက ၈၀%ေလာက္က နဂါးေငြ႔တန္းထဲမွာ ရွိေနတယ္။ သူက အဓိက အားျဖင့္ red dwarf လို႔ေခၚတဲ့ ေနအေသးစားေလးေတြမွာ ပတ္ေနတဲ့ ၿဂိဳဟ္ေတြကို လိုက္ရွာ ၾကတာေပါ့။  ၿဂိဳဟ္ ၂ခုကေတာ့ ကမာၻနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလးဆင္ဆင္ တူတာ ေတြ႔ထား တာေတာ့ ရွိတယ္"

နာဆာက ေတြ႔ထားတဲ့ လူေတြ ေနတဲ့ ကမာၻနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ ေလးကို တူတယ္ ဆိုတဲ့ ၿဂိဳဟ္က ဘယ္နားမွာ ရွိပါသလဲ

"ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေျမာက္ပိုင္း အာကာသျပင္ကို ၾကည့္လိုက္မယ္ ဆိုလို႔ ရွိရင္ Northern Cross လို႔ ေခၚပါတယ္။ ၾကက္ေျခခတ္ ပံုသဏာန္ ရွိေနတဲ့  ၾကယ္စုထဲမွာ ရွိပါတယ္။ အပူရွိန္ကလည္း ၇၁ ဒီဂရီ ဖါရင္ဟိုက္ ဒါမွမဟုတ္ ၂၃ ဒီဂရီ Celcius ဆိုေတာ့ ကမာၻနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး ဆင္တူတာ ေတြ႔တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူက ကမာၻထက္  ၂ဆခြဲေလာက္ ပိုႀကီးတဲ့ ၿဂိဳဟ္ပါ"

အဲဒီေနရာက ကမာၻကေန ဘယ္ေလာက္ေ၀းပါလဲ

"အဲဒါက အလင္းႏွစ္ေပါင္း ၆၀၀ ေ၀းပါတယ္။ အလင္းႏွစ္ ဆိုတာက အလင္းေရာင္ တႏွစ္မွာ ဘယ္ေလာက္ သြားသလဲ ဆိုတဲ့ အကြာေ၀းကို အလင္းႏွစ္ တႏွစ္ လို႔ ေခၚတာကိုး။ ဆိုေတာ့ အလင္းရဲ့ အလ်င္နဲ႔သြားရင္ ႏွစ္ ၆၀၀ ၾကာမွ အဲဒီေနရာကို ေရာက္မွာပါ"

ေနမိသားစု ထဲမွာ ဘယ္ၿဂိဳဟ္ေတြ ပါပါသလဲ

"ေနမိသားးစုက ခုနေျပာသလိုပဲ ၿဂိဳဟ္ႀကီး ၉လံုး ရွိတာကိုး။ မာက်ဴရီကေန ဗီးနပ္စ္တို႔၊ ကမာၻတို႔ အဂၤါၿဂိဳဟ္တို႔ ၾကာသပေတးၿဂိဳဟ္တို႔ ဟိုးေနာက္ဆံုး ပလူတို အထိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပလူတို က်ေတာ့ စာရင္းထဲကေန ပယ္ထားတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ သူ႔ရဲ့ သိပ္သည္းျခင္းက နဲတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ မို႔ပါ။ ၿပီးေတာ့ သူက အစိုင္အခဲ တခုအေနမဟုတ္ပဲနဲ႔ ဓါတ္ေငြ႔ အစိုင္အခဲအေနနဲ႔ ရွိတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ သိပံပညာရွင္ေတြက ဒီစာရင္းထဲကေန ပယ္ထားတယ္။ ၿဂိဳဟ္သိမ္ ၿဂိဳဟ္မႊား စာရင္းထဲကို ထည့္လိုက္တာပါ။ ဒီအေတာအတြင္းမွာ ထပ္ၿပီးေတာ့ အဂၤါၿဂိဳဟ္နဲ႔ ၾကာသပေတး ၿဂိဳဟ္ၾကားထဲမွာ ရွိတဲ့ ဥကၠာပ်ံ အစိုင္အခဲေတြ ၾကားထဲမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး ႀကီးတဲ့ ၿဂိဳဟ္ တခု ေတြ႔ ထားတယ္။ အဲဒါက ၿဂိဳဟ္သိမ္ၿဂိဳဟ္မႊား ေပါ့ေလ။ ဆဲလ္စ္ လို႔ ေခၚတယ္။  ေနာက္တခါ ပလူတို ပတ္၀န္းက်င္ မွာ က်ေတာ့ မာကီမာကီတို႔၊ ဟာမီဟူး ေမးယားတို႔ လို ၿဂိဳဟ္ေလးေတြ ထပ္ေတြ႔ေသးတယ္။ တျခား ၿဂိဳဟ္သိမ္ ၿဂိဳဟ္မႊား ေလးေတြလည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေတြ႔ထားတာ ရွိပါေသးတယ္"

ေနမိသားစုထဲမွာ ၿဂိဳဟ္သစ္ေတြ ေတြ႔ခဲ့တာပါ။ ေနမိသားစုရဲ့ အျပင္ဘက္မွာေရာ

"ေနမိသားစုမွာ ပလူတိုဆိုတဲ့ ၿဂိဳဟ္ပတ္၀န္းက်င္က ဟာကို က်ေတာ့ Kiper belt လို႔ေခၚတာကိုး။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ သူက ေရခဲမႈန္ေတြ မ်ားေနတဲ့ ပတ္လမ္းႀကီးေပါ့။ အဲဒီအျပင္  ေနနဲ႔ ကမာၻရဲ့ အကြာအေ၀း ထက္ အဆေပါင္း တေသာင္း ၅ေထာင္ ေလာက္ေ၀းတဲ့ေနရာ ေလာက္မွာ ၾကယ္တံခြန္ လို႔ေခၚတဲ့ comet ေတြ ခ်ည္းပဲ ျပည့္ေနတာ။ သူက ဘီလ်ံနဲ႔ ခ်ီၿပီးေတာ့ ရွိေနတာ သန္းေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိေနတာ။ အဲဒီမွာ က်ေတာ့ ဂ်ဴပီတာထက္ ျဒဗ္ထု ေလးဆေလာက္ရွိတဲ့ ၿဂိဳဟ္တခု ေတြ႔တယ္လို႔ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ႏွစ္ ေလာက္က လူ၀ီစီယားနား ျပည္နယ္က ရူပေဗဒ ပညာရွင္ တေယာက္က အဆိုျပဳထားပါတယ္။ အဲဒါကိုေတာ့ အခုထိ ေလ့လာေနတုန္းပါပဲ" 

 

red dwarf လို႔ေခၚတဲ့ ေနအေသးေလးေတြကကုိ  cool stars လို႔လည္းေခၚတာေတြ႔ရပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ပါလဲ

"HR diagram လို႔ေခၚတဲ့ ေနေတြကို အတန္းအစား ခြဲတဲ့ အခါမွာ ႀကီးတဲ့ ၿဂိဳဟ္ေတြက ပိုၿပီးေတာ့ အလင္းေရာင္ မ်ားတယ္။ ပိုၿပီးေတာ့ ပူတယ္။ ေသးတဲ့ ၿဂိဳဟ္ေတြက အလင္းေရာင္နဲတယ္၊ ေအးတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔က သတ္မွတ္ထားတာက အပူခ်ိန္ကို Kelvin ကယ္လ္ဗင္ ဆိုတဲ့ absolute unit နဲ႔ တိုင္းမယ္ ဆိုရင္ ေသးတဲ့ ၿဂိဳဟ္ေတြက ၂၀၀၀ ကယ္လ္ဗင္ကေနၿပီးေတာ့ အမ်ားဆံုးၾကယ္က ၂ေသာင္း ကယ္လ္ဗင္ အထိသြားတယ္။  ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ့ ေနႀကီးက ကယ္လ္ဗင္ ၅၈၀၀ အပူခ်ိန္ ရွိၿပီးေတာ့ ဒီ red dwarf ကက်ေတာ့ ၂၅၀၀ ေလာက္ ပတ္၀န္းက်င္ေလာက္မွာပဲ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသးလဲေသးတယ္။ အေရာင္ကလည္း မွိန္တယ္။ ၿပီးေတာ့ အပူခ်ိန္ကလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး နဲပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အနီေရာင္ ၾကယ္ေလးေတြလို႔ ေခၚတာပါ

ဒီလိုမ်ိဳး ၿဂိဳဟ္ေတြ လိုက္ရွာေနတာဟာ အခုေလာေလာဆယ္ လူသားေတြ အတြက္ အက်ိဳး ျဖစ္ထြန္းပါ့မလား

ဥေရာပ အဖြဲ႔က ေတြ႔ထားတာမ်ိဳးက်ေတာ့ အလင္းႏွစ္ ၃၀ ေနရာမွာ ရွိတဲ့ ၿဂိဳဟ္ ၂ခုကို ေတြ႔ထားတာ။ ဆိုတဲ့ သေဘာက ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီကေန႔ အလင္း အလ်င္နဲ႔ သြားမယ္ ဆိုရင္ အဲဒီေနရာကို အႏွစ္ ၃၀ေလာက္မွာ ေရာက္မွာကိုး။  ဒါေပမယ့္ တခုရွိတာက အဲဒီေနရာေတြကို သြားႏိုင္ဖို႔ ျဖစ္ႏိုင္တာက ေလာေလာဆယ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ခုရွိတဲ့ နည္းပညာအရနဲ႔ ေရာ သက္တမ္းအရ ဆိုရင္ အခက္အခဲေလးေတြ ရွိေနေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္လို႔ မၾကာခင္မွာေတာ့ ဒီထက္ ပိုေကာင္းတဲ့ နည္းပညာေတြ ရလို႔ ရွိရင္ ေနာက္  ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီ့ထက္ ပိုၿပီး ေနႏိုင္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ သြားႏိုင္မယ့္ အေျခေနေတြ ရွိတာေပါ့"

ဒီလို ကမာၻသစ္ေတြ ၿဂိဳဟ္သစ္ေတြ ရွာတာ ဘာလုပ္ဖို႔ ပါလဲ

ကၽြန္ေတာ္တို႔က စူးစမ္းခ်င္တဲ့ စိတ္ေတြ ရွိေနတာကိုး။ စႀကၤာ၀ဠာထဲမွာ လူသားေတြ ခ်ည္းပဲ ရွိတာလား။  တျခား ၿဂိဳဟ္သားေတြေရာ မရွိႏိုင္ဘူးလား။  ဒါကစူးစမ္း ခ်င္တဲ့ စိတ္ေတြနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရွာတာပါ။ နာဆာကေနၿပီးေတာ့  ေရဒီယို တယ္လီ စကုပ္ေတြနဲ႔ ၾကည့္ေနပါတယ္။ ဘယ္ၿဂိဳဟ္ကမ်ား အခ်က္ျပ အဆက္အသြယ္ေတြ လုပ္မလဲ ဆိုၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အခု ေလ့လာေနတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလး ၾကာေနပါၿပီ။  ဒီအခ်ိန္အထိ တခါမွ မေတြ႔ဘူးေသးပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ရွိမ်ုား ရွိမလား ဆိုၿပီး ရွာေနၾကတုန္းပါပဲ

ဘယ္ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ရွိၿပီလဲ ဆရာ ခန္႔မွန္းေျခဆိုရင္

ဟာ ဒါဟာ ၾကာၿပီ။ ၁၈ႏွစ္ေလာက္ ရွိေနပါၿပီ။ သူတို႔ ရွာေနၾကတာ။ ဆက္တီလို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီ ဆက္တီ ဆိုတဲ့ အစီအစဥ္က စႀကၤာ၀ဠာ ကေနၿပီးေတာ့ လာေနတဲ့ ေရဒီယို အဆက္အသြယ္ အခ်က္ျပေတြကို ဖမ္းယူေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီ အခ်ိန္အထိ တခါမွ မေတြ႔ေသးပါဘူး

ဆရာေျပာသလို ေတာ္ေတာ္ အလွမ္းေ၀းေနလို႔ ျဖစ္မယ္

"ဟုတ္မယ့္ ေတာ္ေတာ္ ေ၀းမွာေပါ့။ တကယ္လို႔ ခုနေျပာသလိုေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြ႔ထားတဲ့  ၿဂိဳဟ္သစ္ တလံုးက အလင္းႏွစ္ ၃၀ အကြာမွာ ရွိတယ္ ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီကေန႔ သူတို႔ ဆီကို ေနေကာင္းလား ဆိုၿပီးေတာ့ signal ပို႔လုိက္မယ္ ဆိုရင္ အႏွစ္ ၃၀ ေနၿပီးမွ သူတို႔ ဆီကိုေရာက္မယ္။ ေရာက္ၿပီး သူတို႔ ကလည္း သိပ္သေဘာေကာင္း ၿပီးေတာ့ သိပ္ၿပီးေတာ့လည္း မိတ္ေဆြ ျဖစ္ခ်င္တယ္ ဆို ခ်က္ခ်င္းျပန္ ပို႔လိုက္ရင္ ေနာက္ထပ္ အႏွစ္ ၃၀ ေနၿပီးမွ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဆီ ျပန္ေရာက္လာမွာျဖစ္ပါတယ္".....